Tiềm năng của chloroquin trong điều trị COVID -19 đang tạo được sức hút lớn trong cộng đồng y khoa Thế Giới và hàng loạt các thử nghiệm lâm sàng được tiến hành để đánh giá hiệu quả thực sự của nó. Vậy điều gì khiến chloroquin được sử dụng như một thuốc kháng virus?
Coronavirus, dịch bệnh và chloroquin
Coronavirus là một họ virus lớn gây bệnh ở người, thường gây các bệnh viêm đường hô hấp từ nhẹ, như cảm lạnh thông thường đến các bệnh nặng hơn như Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS – CoV) và Hội chứng suy hô hấp cấp nặng (SARS – CoV). Đại dịch COVID – 19 khởi phát tại Vũ Hán, Trung Quốc từ cuối năm 2019 và sau đó đã nhanh chóng lây lan trên diện rộng, hiện ảnh hưởng trên phạm vi toàn Thế Giới. Chủng gây ra COVID – 19 là một chủng virus mới hoàn toàn thuộc họ Coronavirus, chưa từng được tìm thấy trước đây.
Tính đến hiện tại, vaccin được tạo ra vẫn còn nằm trong một thử nghiệm lâm sàng đang tiến hành tại Seattle, thuộc Hoa Kỳ. Trong khi các nhà khoa học vẫn tiếp tục chạy đua trong cuộc chiến với virus, một số thuốc đã và đang được dùng điều trị thử nghiệm. Trong đó, chloroquin đang tạo được sự chú ý rất lớn.
Trung Quốc là nơi xuất phát của dịch bệnh với số ca mắc tính đến hiện tại là hơn 81000 ca nhiễm, trong đó đã có hơn 73000 ca đã bình phục. Với kinh nghiệm xử lý dịch đầu tiên, họ đưa ra khuyến cáo: bệnh nhân nhiễm COVID -19 nếu không có chống chỉ định với chloroquin thì nên dùng 500mg, 2 lần/ ngày trong vòng 10 ngày. Tiếp đến, các nhà khoa học Pháp đã tiến hành một thử nghiệm lâm sàng so sánh hiệu quả điều trị của hydrochloroquin (một dẫn xuất của chloroquin) với nhóm chứng. Nghiên cứu lâm sàng cho thấy hydrochloroquin mang lại hiệu quả điều trị rõ rệt trên bệnh nhân. Gần đây nhất, FDA tuyên bố chấp thuận thử nghiệm điều trị với chloroquin.
Tại sao lại là chloroquin?
Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện trước đây trên một số chủng Coronavirus cho kết quả chloroquin ức chế sự nhân lên của virus thông qua tăng nồng độ kẽm và pH nội bào.
Virus khi xâm nhập vào cơ thể vật chủ sẽ dùng protein đặc biệt trên vỏ của nó để ‘bẻ khóa’ tế bào, sau đó hòa màng với tế bào chủ và giải phóng vật chất di truyền vào bên trong. Trong trường hợp của COVID – 19, vật liệu di truyền là ARN. Ở bên trong tế bào, virus lợi dụng bộ máy của tế bào chủ để sao chép ARN và tổng hợp protein – các thành phần cấu tạo của virus. Sau khi tổng hợp, từng phần sẽ được lắp ghép lại với nhau để tạo thành virus con, những con virus con này phá vỡ tế bào đi ra ngoài, lây lan sang các tế bào khác và được thải ra ngoài môi trường thông qua dịch tiết của người bệnh để tiếp tục lây nhiễm.
Virus xâm nhập vào tế bào, nhân lên, rồi sau đó ồ ạt giải phóng virus con ra ngoài, tiếp tục chu trình mới
ARN Polymesase phụ thuộc ARN (RdRP) là enzyme chịu trách nhiệm chính trong việc nhân lên của virus. Vì thế đây là đích tác dụng của nhiều thuốc kháng virus, trong đó có chloroquin.
Từ năm 2010, các nhà khoa học đã chứng minh được tác dụng kháng virus của kẽm trên một số chủng Coronavirus. Kẽm làm giảm sự nhân lên của virus thông qua ức chế RdRP. Đương nhiên, với điều kiện là kẽm phải vào được bên trong tế bào chủ vì virus nhân lên ở bên trong tế bào, và RdRP cũng chỉ có mặt ở bên trong. Do vậy kẽm cần được bổ sung cùng với một loại chất vận chuyển, giúp nó xâm nhập vào bên trong tế bào tốt hơn. Chloroquin và hydrochloroquin là những chất như vậy.
Một nghiên cứu trên chủng SAR-CoV trước đây cho thấy, tăng nồng độ kẽm trong môi trường nuôi cấy làm giảm lượng ARN được tạo ra, và bổ sung thêm chloroquin lại làm tăng nồng độ kẽm nội bào.
Virus giảm tổng hợp RNA khi tăng nồng độ kẽm
Nồng độ kẽm nội bào tăng khi nồng độ chloroquin tăng
Khi nồng độ kẽm trong môi trường tăng lên, sẽ có nhiều ion kẽm đi vào bên trong tế bào hơn. Với sự có mặt của chloroquin, mặc dù nồng độ kẽm ở ngoài tế bào không tăng, vẫn có nhiều ion kẽm di chuyển vào nội bào hơn.
Không chỉ vậy, virus cần điều kiện pH thấp để hoạt động và nhân lên, chloroquin lại làm tăng pH, đây là cơ chế tiếp theo kìm hãm sự phát triển của virus bên trong cơ thể. Một khi virus không nhân lên được trong cơ thể, chúng sẽ nhanh chóng bị hệ miễn dịch của cơ thể tiêu diệt mà không còn cơ hội lây lan nữa.
Có nên dùng chloroquin để dự phòng?
Đương nhiên, chỉ với các bằng chứng này thì chưa đủ khẳng định lợi ích thực sự của việc sử dụng chloroquin (hoặc hydrochloroquin) trong điều trị COVID – 19, chưa kể đến việc dùng thuốc sẽ đối mặt với các nguy cơ gặp tác dụng phụ. Vì vậy, tuyệt đối không nên tự ý sử dụng chloroquin với mục đích phòng bệnh hoặc tự chữa trị ở nhà. Hiện tại, hệ thống y tế nước nhà vẫn đang làm rất tốt công tác điều trị, cách ly và dập dịch. Những gì chúng ta cần làm là thực hiện chống dịch theo đúng khuyến cáo.
Tuy không nên tự ý dùng chloroquin, việc bổ sung thêm kẽm thông qua chế độ ăn hoặc các chế phẩm tăng cường miễn dịch có chứa kẽm có thể mang lại lợi ích. Không chỉ ức chế virus, kẽm còn rất cần thiết cho hệ miễn dịch của chúng ta hoạt động. Nó tham gia vào công việc của hầu hết các tế bào miễn dịch ở hầu hết các bước của quá trình miễn dịch. Mặc dù là nguyên tố vi lượng, tức là cơ thể chỉ cần rất ít kẽm nhưng thiếu kẽm ở mức độ nhẹ và trung bình lại xảy ra phổ biến trong cộng đồng. Bổ sung kẽm đã được chứng minh giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, viêm đường hô hấp cấp, cảm lạnh, cảm cúm thông thường trong nhiều nghiên cứu có đối chứng với giả dược.
Theo X3immune.vn
